Skutkiem zawarcia umowy przelewu jest zmiana (przeniesienie) wierzytelności ze zbywcy (dotychczasowego wierzyciela) na nabywcę (nowego wierzyciela). Umowa tego typu, zwana również nie z rzadka w języku potocznym jako „sprzedaż wierzytelności” lub „sprzedaż długu”, jest w swej istocie umową rozporządzającą, bliską do umowy przenoszącej własność, czyli prawo do rzeczy (prawo rzeczowe).
Jaki proces się odbywa między przelewem (umową przelewu) a umowami, celującymi w wykreowanie musu do jego spełnienia? Polskie prawo cywilne przyjmuje ze względów praktycznych jako zasadę dla umów zobowiązujących do dokonania przelewu, podążając za zasadami francuskiego Kodeksu Napoleona, wywołanie przez nie skutku zarówno zobowiązującego jak i rozporządzającego. Wyrazem tego jest norma z art. 510 par. 1 kodeksu cywilnego. Wskazane tam umowy (lista jest otwarta) przenoszą wierzytelność na nabywcę (kupującego, obdarowanego itd.), jeśli odmiennie nie nakazują przepisy szczególne albo jeżeli inaczej nie postanowiły same strony umowy.
Tzw. samoistna tranzakcja przelewu jest natomiast unormowana w paragrafie 2 nadmienionego artykułu 510 kodeksu. Gdy przelew ma charakter „wykonawczy” w stosunku do wcześniej podpisanej transakcji (np. transakcji sprzedaży wierzytelności przyszłej albo warunkowej) lub do zobowiązań powstałych z innych zdarzeń (np. czyn niedozwolony (art. 415 k.c.), bezpodstawne wzbogacenie (art. 410 k.c.)), kodeks cywilny nazwał go przyczynowy (kauzalny). Kauzalność polega na tym, że przelew jest ważny (przenosi wierzytelność) o ile istnieje wyżej wskazane wcześniejsze zobowiązanie .
